Sharmon Lebby is een schrijfster en styliste op het gebied van duurzame mode. Ze doet onderzoek naar en schrijft over het snijvlak van milieuactivisme, mode en de BIPOC-gemeenschap.
Wol is dé stof voor koude dagen en nachten. Deze stof is verwant aan buitenkleding. Het is een zacht, pluizig materiaal, meestal gemaakt van polyester. Wanten, mutsen en sjaals zijn allemaal gemaakt van synthetisch materiaal, polarfleece genaamd.
Net als bij alle gewone stoffen willen we graag weten of fleece als duurzaam wordt beschouwd en hoe het zich verhoudt tot andere stoffen.
Wol werd oorspronkelijk ontwikkeld als vervanging voor wol. In 1981 nam het Amerikaanse bedrijf Malden Mills (nu Polartec) het voortouw in de ontwikkeling van geborstelde polyestermaterialen. Door samenwerking met Patagonia zullen zij stoffen van betere kwaliteit blijven produceren, die lichter zijn dan wol, maar toch vergelijkbare eigenschappen hebben als dierlijke vezels.
Tien jaar later ontstond er opnieuw een samenwerking tussen Polartec en Patagonia; ditmaal lag de focus op het gebruik van gerecyclede plastic flessen om wol te maken. De eerste stof is groen, de kleur van gerecyclede flessen. Tegenwoordig nemen merken extra maatregelen om gerecyclede polyestervezels te bleken of te verven voordat ze deze op de markt brengen. Er is nu een reeks kleuren beschikbaar voor wollen materialen gemaakt van post-consumer afval.
Hoewel wol meestal van polyester wordt gemaakt, kan het technisch gezien van bijna elk type vezel worden gemaakt.
Net als fluweel is de belangrijkste eigenschap van polar fleece de fleecestof. Om pluis of verheven oppervlakken te creëren, gebruikt Malden Mills cilindrische staaldraadborstels om de lussen die tijdens het weven ontstaan te verbreken. Dit duwt de vezels ook omhoog. Deze methode kan echter pilling van de stof veroorzaken, waardoor er kleine vezelbolletjes op het oppervlak van de stof ontstaan.
Om het pillingprobleem op te lossen, wordt het materiaal in principe "geschoren", waardoor de stof zachter aanvoelt en zijn kwaliteit langer behoudt. Tegenwoordig wordt dezelfde basistechnologie gebruikt om wol te maken.
Polyethyleentereftalaatchips vormen het begin van het vezelproductieproces. Het afval wordt gesmolten en vervolgens door een schijf met zeer fijne gaatjes geperst, een zogenaamde spindop.
Wanneer de gesmolten fragmenten uit de gaten komen, beginnen ze af te koelen en te verharden tot vezels. De vezels worden vervolgens op verwarmde spoelen gesponnen tot grote bundels, zogenaamde 'tws', die vervolgens worden uitgerekt om langere en sterkere vezels te maken. Na het uitrekken krijgen ze een gerimpelde textuur via een krimpmachine en worden ze gedroogd. Vervolgens worden de vezels in centimeters gesneden, vergelijkbaar met wolvezels.
Deze vezels kunnen vervolgens tot garens worden verwerkt. De gekroesde en gesneden strengen worden door een kaardmachine gehaald om vezelkoorden te vormen. Deze strengen worden vervolgens in een spinmachine gevoerd, die fijnere strengen maakt en deze tot klossen spint. Na het verven worden de draden met een breimachine tot een doek gebreid. Vervolgens wordt de pool gevormd door de doek door de vezelmachine te halen. Ten slotte knipt de scheermachine het verhoogde oppervlak af om wol te vormen.
Het gerecyclede PET dat gebruikt wordt om wol te maken, is afkomstig van gerecyclede plastic flessen. Het afval van consumenten wordt gereinigd en gedesinfecteerd. Na het drogen wordt de fles vermalen tot kleine plastic fragmenten en opnieuw gewassen. De lichtere kleur wordt gebleekt, de groene fles blijft groen en wordt later geverfd tot een donkerdere kleur. Vervolgens volgt hetzelfde proces als bij het originele PET: de fragmenten worden gesmolten en tot draden verwerkt.
Het grootste verschil tussen fleece en katoen is dat de ene gemaakt is van synthetische vezels. Fleece is ontworpen om wol te imiteren en de hydrofobe en thermische isolatie-eigenschappen te behouden, terwijl katoen natuurlijker en veelzijdiger is. Het is niet alleen een materiaal, maar ook een vezel die tot elk type textiel kan worden geweven of gebreid. Katoenvezels kunnen zelfs worden gebruikt om wol te maken.
Hoewel katoen schadelijk is voor het milieu, wordt algemeen aangenomen dat het duurzamer is dan traditionele wol. Omdat het polyester waaruit wol bestaat synthetisch is, kan het tientallen jaren duren voordat het afbreekt, en de biologische afbreeksnelheid van katoen is veel sneller. De exacte afbraaksnelheid hangt af van de staat van de stof en of het 100% katoen is.
Wol van polyester is meestal een materiaal met een hoge impact. Ten eerste wordt polyester gemaakt van aardolie, fossiele brandstoffen en beperkte grondstoffen. Zoals we allemaal weten, kost de verwerking van polyester energie en water, en komen er ook veel schadelijke chemicaliën bij vrij.
Het verven van synthetische stoffen heeft ook een impact op het milieu. Dit proces verbruikt niet alleen veel water, maar loost ook afvalwater met ongebruikte kleurstoffen en chemische oppervlakteactieve stoffen, die schadelijk zijn voor in het water levende organismen.
Hoewel het polyester in wol niet biologisch afbreekbaar is, breekt het wel af. Dit proces laat echter kleine plasticdeeltjes achter, microplastics genaamd. Dit is niet alleen een probleem wanneer de stof op de vuilnisbelt belandt, maar ook bij het wassen van wollen kledingstukken. Consumentengebruik, met name het wassen van kleding, heeft de grootste impact op het milieu tijdens de levenscyclus van kleding. Naar schatting komt er ongeveer 1174 milligram microvezels vrij bij het wassen van de synthetische jas.
De impact van gerecyclede wol is klein. Het energieverbruik van gerecycled polyester wordt met 85% verminderd. Momenteel wordt slechts 5% van het PET gerecycled. Omdat polyester de belangrijkste vezel is die in textiel wordt gebruikt, zal een verhoging van dit percentage een grote impact hebben op het verminderen van energie- en waterverbruik.
Zoals bij veel merken zoeken ze naar manieren om hun impact op het milieu te verminderen. Polartec loopt voorop met een nieuw initiatief om hun textielcollecties 100% recyclebaar en biologisch afbreekbaar te maken.
Wol wordt ook gemaakt van meer natuurlijke materialen, zoals katoen en hennep. Ze behouden dezelfde eigenschappen als technisch fleece en wol, maar zijn minder schadelijk. Met meer aandacht voor de circulaire economie worden plantaardige en gerecyclede materialen vaker gebruikt voor de productie van wol.
Plaatsingstijd: 14-10-2021